යථාභූත ඥානය සම්භවය වන්නේ පරමාණුත්තර, අනු ඉක්මවා ගිය, අනුත්තර ධම්මචක්කය මනසේ ප්‍රවර්තනය වීමට සැලැස් වීමෙන්ය. පරමාණුත්තර සුඤ්ඤාතාවය උපයාගෙන වාසය කරව. මෝඝ රාජය සුඤ්ඤාතාවය අචේක්ෂණය කරව, සැම විටම අස්ථි(ඇත) නොවන, නස්ථි(නැත) නොවන මධ්‍යයෙන් ධර්මය ගනුව, ලෙස සූත්‍ර රාශියක ඇත.

මේ දැනුත් විශ්වයේ බුදුවරු වැඩසිටිනවා - ඔබ පුදුම වන ලිඛිත සාක්ෂි මෙන්න

ඔබ වඩාත්ම රුචිකත්වය දක්‌වන විෂය කුමක්‌ද? යමෙකු ඒ ප්‍රශ්නය මගෙන් ඇසුවොත් ඊට නොවැරදීම ලැබෙන පිළිතුරක්‌ ඇත. ටිබෙට්‌ බුදු දහම ලොව වඩාත්ම සිත්ගන්නා විෂය බව මම දෙවරක්‌ නොසිතාම කියමි. ටිබෙට්‌ බෞද්ධ ඉගැන්වීම් ඒ තරමට රසවත්ය. හරවත්ය. 
ටිබෙට්‌ බුදුදහම වජ්‍රයාන මහායාන හා ථේරවාද යන ගුරුකුලයන් තුනෙහිම ඉගැන්වීම්වල අපූරු සංකලනයකි. ටිබෙට්‌ බුදුදහමත් වජ්‍රයානයත් එකක්‌ නොව දෙකකි. එනමුත් ඒ දෙකෙහි සෑහෙන පරතරයක්‌ ද නැත්තේය. 
පිටසක්‌වල වැඩ වෙසෙන ජීවමාන බුදුවරුන්ට, බෝසත්වරුන්ට හා සෘද්ධිමතුන්ට හරසර දැක්‌වීම ටිබෙට්‌ බෞද්ධයන්ගේ වත් පිළිවෙත් අතර වෙසෙසින්ම කැපී පෙනෙයි. පිටසක්‌වල බුදුවරුන් ඇදහීම මහායාන සංකල්පයක්‌ බව පොදුවේ පිළිගැනුනත් පිටසක්‌වල ඇත්තන් සම`ග ගනුදෙනු කිරීම මුල් බුදුසමය දක්‌වා දිවයන මාතෘකාවකි. පිටසක්‌වල බෞද්ධයන් ගැන විස්‌තර ස්‌වල්ප ප්‍රමාණයක්‌ සූත්‍ර පිටකයේ තැනින් තැන දැකගත හැකිය. මූලික සූත්‍ර අනුව විශ්වයෙහි ඇති ජීවය සහිත ලෝක සංඛ්‍යාව ගණනින් කීමට නොහැකි තරම් විශාලය. මිනිසුන් හා සම කළ හැකි ජීවීන් වෙසෙන ලෝකයක්‌ සක්‌වලක්‌ නම් වෙයි. 
මූලික සූත්‍ර අනුව හිරු හා සඳු ආලෝකය දෙමින් වසාලන ඉඩ ප්‍රමාණය සක්‌වලක්‌ නම් වෙයි. එක්‌ සක්‌වලක මිනිස්‌ ලොවක්‌ද සදෙව් ලෝකද සතර අපායද බ්‍රහ්ම ලෝකද වෙයි. එබඳු සක්‌වල බොහෝ ගණනාවක්‌ එක්‌ව චූලනිකා ලෝක ධාතුවක්‌ සෑදෙයි. චූලනිකා ලෝකධාතු බොහෝ ගණනක්‌ එක්‌ව මඡ්මනිකා ලෝක ධාතුවක්‌ සෑදෙයි. මඡ්මනිකා ලෝකධාතු බොහෝ ගණනක්‌ එක්‌ව සහස්‌සිකා ලෝකධාතු සෑදෙයි. සහස්‌සිකා ලෝකධාතු එක්‌වීමෙන් ද්විසහස්‌සිකා ලෝකධාතු ආදී වඩා සංකීර්ණ පොකුරු ආකාර වාසභූමි තැනෙයි. බුදුන් වහන්සේගේ ආඥා ක්‍ෂේත්‍රය එබඳු සක්‌වල දසදහසකි. දසදහසක්‌ සක්‌වල ඇත්තන්ට ඇසෙන්නට බණ කීමට හැකි අභිභූ නම් සෘද්ධිමත් භික්‍ෂුවක්‌ ගැන සූත්‍ර පිටකයෙන් හෙළි වෙයි. 
වඩාත්ම වැදගත් කරුණ වන්නේ අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ බුදුවීමට ආත්මභාවයන් ගණනාවකට පෙර පවා පිටසක්‌වල ජීවය ගැන දැන සිටීමයි. බෝසත්හු බුදුබව ලබන අවසන් ආත්මභාවයට බොහෝ ඈත කාලයක විජය නම්වූ සක්‌විති රජෙකුව වැඩ විසූහ. විජය සක්‌විති රජු බුද්ධත්වය කෙරෙහිම සිත මෙහෙයවමින් එතැනට පත්වනු පිණිස පාරමී දම් පිරූහ. දිනක්‌ විජය සක්‌විති රජුට මෙවැනි අදහසක්‌ පහල විය. අනන්ත අවකාශය තුළ සදිසාවටම ලෝකධාතූන්ගේ කෙළවරක්‌ නැත. කොයි දිසාවට ගණන් කළත් මනුෂ්‍ය ලෝක සංඛ්‍යාව අප්‍රමාණය. ඒ මනුෂ්‍ය ලෝක සමහරක බුදුවරු වැඩ වෙසෙති. ඒ බුදුවරුන්වහන්සේලා ගණනින් අපමණය. 
අනන්ත සක්‌වල වැඩ වෙසෙන ගණන් කළ නොහැකි තරම්වූ බුද්ධක්‍ෂේත්‍රයන්හි වෙසෙන සියලු බුදුවරුන් වහන්සේලා වෙනුවෙන් මනෝමය වූ දානයක්‌ දීමට විජය සක්‌විති රජු තීරණය කළේය. හේ මනෝමය මන්දිරයක්‌ මවා ඒ තුළ දැසි දස්‌සන්ද පූජා භාණ්‌ඩ ආදිය නොයෙකුත් රසමුසු කෑම බීමද මනසින් නිර්මාණය කළේය. ඉන්පසු විජය සක්‌විති රජතෙම අනන්ත සක්‌වල බුදුවරුන්ට සිතෙන්ම දනට ආරාධනා කළේය. අනන්ත සක්‌වල වැඩ වෙසෙන බුදුවරුන් දාන ශාලාවට පිරිස්‌ සමග වඩින ආකාරයත් දානය පිළිගන්නා ආකාරයත් අනුමෝදනා බණ දෙසන ආකාරයත් හේ සිතින්ම නිර්මාණය කළේය. බුදුවරු දානමානාදියෙන් පසුව වෙනත් බුදුවරුන්වහන්සේලාගෙන් ප්‍රශ්න විචාරමින් ව්‍යක්‌ත ලෙස ඊට පිළිතුරු දුන්හ. 
මේ අපූරු චින්තාමය පුණ්‍යකර්මයෙන් පසු විජය සක්‌විති රජු අපාය වියළවීය. හේ මනෝමය දාන පුණ්‍ය කර්මයේ බල මහිමයෙන් එතැන් සිට නිවන් දක්‌නා ජාති දක්‌වා සතර අපායෙහි නූපන්නේය. බුද්ධවන්දනාව ඒතරමට මහත්ඵලය. මහානිසංසදායකය. 
ඒ අපූරු විස්‌තරය සඳහන් වනුයේ අපදාන පාළියෙහි බුදධාපදාන වර්ගයට අයත් ගෞතම බුදධාපදානයෙහිය. පිටසක්‌වල බුද්ධ ක්‍ෂේත්‍රයන්ගේ පැවැත්ම මුල් බුදුසමය තුළ පිළිගැනෙන බව ඔප්පු කිරීමට තවත හෝඩුවාවන් කිහිපයක්‌ම සූත්‍ර පිටකයෙන් උපුටා පෙන්විය හැකිය. 
පිටක්‌වල බෞද්ධයන් ගැන වඩා විස්‌තරාත්මක කරුණු මහායාන සූත්‍රයන්හිද වජ්‍රයාන තන්ත්‍රයන්හිද දැකගත හැකිය. නාගර්ජුන විසින් මුල්වරට ඉදිරිපත් කළ සද්ධර්ම පුණ්‌ඩරීක සූත්‍රයෙහි මහාමතී නම්වූ බෝසත්වරයෙකු ගැන විස්‌තර දක්‌වා ඇත. අමිතාභය බුදුන් වහන්සේ ගැන මුල්ම විස්‌තර හමුවන්නේද එතුලිනි. ඉපැරණි ටිබෙට්‌ බෞද්ධ පොත්පත්වල බෝසත්වරුන් හා බුදුවරුන් ගණනාවක්‌ ගැන දීර්ඝ විස්‌තර ඉදිරිපත් කර ඇත. 
දිව පටලවන නමක්‌ ඇති අක්‍ෂෝභ්‍ය නමැත්තා ටිබෙට්‌ බුදු දහමෙහි සුවිශේෂී චරිතයකි. කෙසේ නමුත් අෙෂ්‍යාභ්‍ය බෝසතුන් ගැන පැරණිම විස්‌තර හමුවනුයේ ක්‍රිස්‌තු වර්ෂ දෙවැනි සියවසට අයත චීන බෞද්ධ ලේඛනයක්‌ තුලිනි. අෙෂ්‍යාභ්‍යගේ කථා ප්‍රවෘත්තිය පිටසක්‌වල බෝසත්වරුන්ගේ ජීවිත කථා අතර වඩාත්ම සිත්ගන්නාසුථ එකයි. 
අපගේ සූර්යග්‍රහ මණ්‌ඩලයට බොහෝ ඈතින් දුර්වල ආලෝකයක්‌ සහිතව පෘථිවියට දිස්‌වන එක්‌තරා ද්විත්ව තාරකාවක්‌ වෙයි. එය ද්විත්ව තාරකාවක්‌ යයි කියනුයේ තාරකා දෙකක්‌ එකක්‌ අනෙක යන අපූරු ගමනක්‌ එහි ඇති බැවිනි. ද්විත්ව තාරකා යුගලයෙන් කුඩා එක විශාල එකෙන් දහසයෙන් පංගුවක්‌ පමණ වෙයි. කුඩා තාරකාව විශාල තාරකාව වටා යන්නේ හරියටම බුධ ග්‍රහයා හිරු වටා ළගින් ගමන් කරන්නාක්‌ මෙනි. ඒ ද්විත්ව තාරකාව වටා පරිභ්‍රමණය වන එක්‌ ග්‍රහලොවක ද්‍රව තත්ත්වයේ ඇති ජලය පවතියි. ද්‍රව ජලය ඇත්තේ යම් තැනකද එතැන ජීවයට සුදුසු තැනක්‌ බවට පත්වෙයි. 
මේ කියන අපූරු ලෝකය ටිබෙට්‌ පතපොතෙහි හැඳින්වෙනුයේ අභිරති යනුවෙනි. පෙළක්‌ තැනක පෙරදිග ශුද්ධ භූමිය යන නමද ඊට යොදා ඇති අයුරු දක්‌නට හැකිය. අභිරති ලෝක ධාතුව මෑතකදී මවිසින් ලියන ලද පොත පතෙහි සාග ලෝකය යන නමින් හඳුන්වා දී ඇත. ඉරවල් දෙකක්‌ පායන සාග ලෝකයෙහි ඇත්තේ පෘථිවියට වඩා සෞම්‍ය කාලගුණයකි. ඊට හේතුව ඒ ඉරවල් දෙකේ රශ්මිය සාග ලොව මත කරන බලපෑම තරමක්‌ අඩු බැවිනි. තඹ ලෝහය බහුල සාග ලෝකයෙහි ගස්‌වැල් පවා තඹ පැහැතිය. එහි වෙසෙන සත්වයන්ගේ ලේ ධාතුව අපගේ මෙන් නොව හකරැල්ලන්ගේ ලේ මෙන් නිල් පැහැතිය. මුළු සාග ලෝකයටම ඇත්තේ එකම එක සුවිසල් විලකි. එහි සමුද්‍රයක්‌ නොපිහිටියේය. සම්පා නම්වූ ඒ විල සාග ලෝකයට කඩා වැදුණු උල්කාපාතයක්‌ නිසා සෑදුනු එකකි. මනරම් කඳු වළල්ලකින් වටවූ සම්පා විල සාග ලෝක වැසියන්ගේ උතුම් සම්පතයි. ඒ විලේ ජලයෙන් සාග ලෝකයට අවශ්‍ය වර්ෂාව ඉපිදවීය. එනමුත් ඒ විල කිසි දිනෙක නෞකාවක නැගී තරණය කළ නොහැක්‌කකි. එහි ගැඹුර නිසාම නෞකාවෝ ගිලී පතුලටම යති. සාග ලෝකය දැනට බොහෝ කලෙකට පෙර සිටම අළු පැහැති පිටසක්‌වල ජීවීන් විශේෂයකගේ වාසභූමියක්‌ව තිබුණි. දුෂ්ඨ අළු පැහැති ජීවීහු අද කාලයේ වෙසෙන සිංහලයන් මෙන්ම එකිනෙකාට දෝෂාරෝපණය කරමින් පිල්වලට බෙදී කා කොටා ගැනීමට පුරුදුව සිටියහ. මේ අතර එක්‌තරා තීරණාත්මක දිනක වඩා බලසම්පන්න පිටසක්‌වල ජීවී පිරිසක්‌ වාසයට සුදුසු අලුත් ලෝකධාතු සොයමින් දියුණු යානයක නැගී සක්‌වල තරණයෙහි යෙදෙමින් උන්හ. 
''අර බලනු ඈත පේන මනරම් ලෝකය දෙස. එය අපටම සුදුසු අනාගත නවාතැනක්‌ වනු ඇත.'' සාග ලෝකය මුලින්ම නෙත ගැටුණු බලසම්පන්න පිටසක්‌වල ජීවීහු ප්‍රීතියෙන් පිනාගොස්‌ ඒ දෙසට සිය යානාව මෙහෙය වූහ. එක්‌ භෞතික සම්පතකට දෙපිරිසක්‌ ඇලුම් කරන කල්හි ගැටුමකට මුල පිරෙයි. එය මු`ළු විශ්වයටම පොදු රීතියකි. බලසම්පන්න පිටසක්‌වල ජීවීහූ කෙටි කලෙකින්ම සාග ලෝකය නතු කර ගැනීමට යුද්ධයක්‌ ආරම්භ කළහ. මුලදී පිරිවර බලයෙන් වැඩි සාග ලෝකවාසීහු ජයග්‍රහණයට ළංවූහ. බුද්ධි මහිමයෙන්ද රූප සොභාවෙන්ද විද්‍යාත්මක දැනුමෙන්ද එකමුතු කමෙන්ද ඉදිරියෙන් සිටි බලසම්පන්න ජීවීහූ නොබෝ කලෙකින්ම සාග ලෝ වැස්‌සන් පරදවා එලොව ඔවුන්ගේ තනි පාලනයට නතු කර ගත්හ. දුෂ්ඨ අලු පැහැ ජීවීන් නිල් පැහැ සිරුරු ඇති බලසම්පන්න ජීවීන්ගේ මෙහෙකරුවන් හා වහලුන් බවට පත්වූහ. 
අභිරති ලෝකයෙහි වෙසෙන ප්‍රභල ජීවීන්ගේ සිතුවම් තිබ්බතීය විහාර චිත්‍ර අතර බහුලව දක්‌නට ඇත. අක්‍ෂොභ්‍ය ඒ ජීවීන් අතර වඩාත්ම ප්‍රසිද්ධ තැනැත්තා වෙයි. අභිරති ලෝකයේ අගරජු කත්‍රික නම් වෙයි. ඔහු එසේ මෙසේ පාලකයෙකු නොව සක්‌විති රජෙකි. කත්‍රික රජුගේ වැඩි විස්‌තර සොයා ගැනීමට නැත. එනමුත් කත්‍රියන්ගේ සුරූපී අග බිසව වන වජ්‍ර යෝගිනිය අක්‍ෂෝභ්‍ය තරම්ම ප්‍රසිද්ධ තැනැත්තියකි. 
නිලන්ත හෙට්‌ටිගේ - දිවයින ඇසුරිණි
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

පෘථිවියෙන් එපිට වෙනත් ග්‍රහලෝකයක පහල වූ අභය බුදුන්වහන්සේ

සහා ලෝක ධාතුවට ආලෝක වර්ෂ ශත සහස්‍ර ගණනකට එපිටින් පිහිටි ලෝක ධාතුවක අප පෘථිවියට බොහෝ දුරට සමාන වූ ජිව්හා නම් ග්‍රහයකු විය. මධ්‍යකාලීන යුගයක් පැවති සමයෙක ශ්වේතකේතු නම් චක්‍රවර්ති රජවරයකු දසරාජ ධර්මයෙන් ජනයාට සංග්‍රහ කරන කාලයක එහි අභය නම් බුදුවරයකු පහළ විය. 
උන් වහන්සේ හා ශ්‍රාවක සංඝයා වෙනුවෙන් රජු විසින් අගනුවරට එපිටින් ආරාම, සන්ථාගාර, ගිලන්හල්, ධර්මශාලා හා උපාසක උපාසිකාවන්ට විශ්‍රාමශාලා වලින් යුතු ආරාමයක් පූජා කර තිබුණි. මෙම ආරාමයේ පිවිසුම සම්බන්ධවූයේ නගරයේ ප්‍රධාන මාර්ගයටයි. 
එක් දිනක උදෑසන බුදුන් වහන්සේ අග්‍ර උපස්ථායක වූ සාවිත්‍ර තෙරුන් සමඟ ආරාමයෙන් පිටතට පිඬු සිඟා යාම පිණිස නගරයට දෙසට වඩින්නට විය. මාර්ගය දෙපස තිබූ වාධූර්ය ගස් වලින් ගිනි රතු පැහැ පත්‍ර මාර්ගය පුරා වැටී තිබුණි. එම ගස් වල දැඩි සුලඟකට වුවත් නොවැටෙන වසන්තයට පමණක් පිපෙන තද කොළ පැහැ අති සුගන්ධවත් වාධූර්ය මල් වැනෙන්නට විය. දූවිලි හා පත්‍ර අවුස්සමින් විටින් විට මඳ සුලඟක් හමායන්නට විය. ගස් පෙළ අවසන් වූයේ නගරයේ එකිනෙකට යාබදව සාදා තිබූ නිවෙස් පේළිය සමඟය. 
නගරය ඉසිළුවේ දැඩි පාළු සහගත ස්වභාවයකි. මාර්ගය ජනශූන්‍ය වූ අතර දක්නට ලැබුණේ අයාලේ ගිය සුනඛ රංචුවක් පමණි. 
මේ අතර ඈතින් රුවක් ඇදෙන්නට විය. රුව ළංවත්ම සාවිත්‍ර තෙරුන් ඔහුව පහසුවෙන් හැඳුනා ගත්හ. දුර්වර්ණ වූ දිගු ඇඳුමකින් සිරුරම වසා ගත්, තවත් රෙද්දකින් ඇස් පමණක් නිරාවරණය වන සේ මුහුණ ආවරණය කරගත් පැමිණිමෙන් සිටියේ එම පෙදෙසේ නිවෙස් වල කසළ බැහැර කරන්නෙකු වූ ශෝධකයෙකි. 
එක් කකුලක් අද්දමින් දූවිලි මඳක් අවුස්සමින් පැමිණි ඔහු තමන් කරා මුහුණට මුහුණ ලා එලැඹෙන බුදුන් වහන්සේ හා සාවිත්‍ර තෙරුන් දුටුවේ, හොඳටම ළං වූ පසු බිමට පාත් කළ හිස ඔසවා බැලීමේදීයි. ඔහුගේ දෑස් මහත්ව වික්ෂිපත් වී උන් වහන්සේලා මඟ හැරීමට නොහැකිවීම ගැන පසුතැවිල්ලෙන් මාර්ගයෙන් පසෙකට වී බිම බලාගෙන හුන්නේය. 
බුදුන් වහන්සේ ඔහු පසුකරයාමට ගියා පමණි:ඒ පුද්ගලයා ඇසිල්ලකින් උන්වහන්සේ කරා එලැඹ සිය ඔලොගුවෙන් ගත් දෙයක් බුදුන් වහන්සේගේ පාත්‍රයට දමා හිස නවාගෙනම වැඳීමක් වත් නොකරම වේගයෙන් කකුල අද්දමින් එතැනින් නික්ම ගියේය. 
බුදුන් වහන්සේ මඳකට නැවතුණු සේක. උන්වහන්සේගේ මුහුණේ ආශ්චර්යවත් මඳහසක් මතුවන්නට විය. සාමාන්‍ය මිනිසුන් මෙන් බුදුවරු අකාරණයේ සිනා පහළ නොකරන වග දත් සාවිත්‍ර තෙරුන් වහන්සේ ඊට හේතුව විමසා සිටිහය. 
''සාවිත්‍රය තොප දන්න පරිදි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙනුවෙන් මහත්ඵල මහානිශංස ලැබෙන දානමය පුණ්‍යකර්මය කළේ කවරෙක්ද?''
සාවිත්‍ර තෙරුන් මෙසේ පිළිවදන් දුණි. 
''භාග්‍යවතුන් වහන්ස. . ශ්වේතකේතු රජු දුන් අසදෘෂ දානය මහත්ඵල මහානිශංස ලෙස දකිමි. . ''
බුදුන් වහන්සේ පාත්‍රයට අතදමා ශෝධක විසින් පූජා කළ වියළි ශාක පත්‍රයකින් ඔතා පිටි හා පැණි මිශ්‍ර කර සෑදූ කැවිල්ල ශ්‍රී හස්තයට ගත්හ. ඉක්බිති සාවිත්‍ර තෙරුන් ඇමතූහ. 
''සාවිත්‍රය තොප මේ දානය ගැන කුමක් කියන්නේද??''
සාවිත්‍ර තෙරුන් මඳක් විපිළසර වී බුදුවරු විසුළු නොකරන වග දන්නා බැවින් මෙසේ පිළිවදන් දුන්හ. 
''එය අසදෘෂ දානය හා සංසන්දනය කළ නොහැක භාග්‍යවතුන් වහන්ස!. . ජල බිඳුවක් හා ගංගාවක් මම කෙසේ සංසන්දනය කරම්ද?"
ඉන්පසු බුදුන් වහන්සේ මේ පැනය විචාලහ. . 
''සාවිත්‍රය . . අසදෘශ දානය අනෙක් සියළුම දාන ඉක්මවා මහත්ඵල මහානිශංස වන්නේ කෙසේද??''
සාවිත්‍ර තෙරුන් දීර්ඝ පිළිතුර ඇරඹූහ. . 
''ස්වාමීනී. . ඔබ වහන්සේ වෙනුවෙන් පෙරමන් ආවේ චක්‍රවර්ති රජුය, ඔබ වහන්සේව ඔහු පාසෝදා පිළිගත්හ, ප්‍රධාන රහතන් වහන්සේලා අනික් රාජකීයයන් විසින්ද, අවශේෂ සංඝයා සෙනෙවිරත් වරුන්ගෙන් හා සෙබළුන් මඟින්ද එසේ පිළිගන්නා ලදී. . අප වෙනුවෙන්ම භෝජනාගාර හා මණ්ඩප ඉදිකර තිබුණි. ලොව හොඳම කැටයම් කරුවන් ඒවා අලන්කෘත කර තිබුණි. ඔබ වහන්සේ වෙනුවෙන් දියමන්තියෙන් සෑදූ අසුනක් පනවා තිබුණි, චිත්‍ර ශිල්පීන් භෝජනශාලා හ ධර්මශාලා තමන්ගේ විචිත්‍රභාවයෙන් නොඅඩුව පුරවා තිබුණි, එක් එක් භික්ෂුව වෙනුවෙන් එක් එක් මෙහෙකරුවකු සේවයේ යොදවා තිබුණි, අරක්කැමියන් සෑම ආකරයකටම අහාර වට්ටෝරු සාදා තිබුණි. දානය අවසානයේ ධර්මශාලාවට අප වැඩියේ ඇතුන් අල්ලා සිටි මුතුකුඩ සෙවණක් යටිනි. ධර්ම දේශනාවෙන් පසු ඉස්තරම්ම පිරිකර ඔවුන් පිළිගන්වන ලදී. රජු අවසානයේ ඔබ වහන්සේට වැඳ දෑස් වසා තම දානයේ ආනිශංස ලෙස යමක් පැතුවේය. . . 
මේ කාරණා නිසා මම එය මහත්ඵල මහානිශංසයැයි කියමි. . ''
බුදුන් වහන්සේ මඳක් තූෂ්ණිම්භූතව හිඳ මෙසේ කියූහ. . 
''සාවිත්‍රය ඊයේ ඇරඹුණු වසන්ත සැණකෙලිය සඳහා නුවරුන් මෙහින් නික්ම අගනුවර කරා ගොස් ඇත. උත්සවය කෙළවර වන්නේ අද සවසයි. 
මේ පුද්ගලයා දිනපතා ආහාර සොයාගන්නේ කසළ එකතු කර බැහැර කිරීමට භාර ගන්න නිවෙස් වලිනි. දිනකට පෙර සවස් යාමයේ මොහු නිවෙසකට ගිය විට එහි සිටි කාරුණික ස්වාමිදුව නුවරුන් සියල්ලම වසන්ත උළෙලට යන බව දැන මොහුට ආහාර නිසි පරිදි නොලැබේයයි අනුකම්පාවෙන් මෙම කැවිලි සතරක් ඔහුට පරිත්‍යාග කළාය. මොහු වැඩ නොමැති බැවින් ඊයේ ප්‍රමාණවත් ආහාරයක් නොලැබ මෙම කැවිලි අරපිරිමැස්මෙන් අනුභව කරන ලදී. අද උදෑසන ඔහුට ඉතුරු වූයේ එක් කැවිල්ලක් පමණි. අපට පින්ඩපාතයේ යාමේදී මේ ජනශුන්‍ය දිනවල ඇතිවන අපහසුව දත් රජු විසින් මේ දින දෙකට එවන ලද ආහාර හා අරක්කැමියන් ගැන ඔහු කිසිවක් නොදැන සිටියේය. මමද මොහු කෙරේ කරුණාවෙන් කිසිවෙක් නැති මේ නගරයේ පිඬු සිඟා වැඩියෙමි. 
මොහුහට මා දක්නට බලාපොරොත්තුවක් නොතිබුණි. වෙනදා මෙන් මිනිසුන් නැති නිසා මොහු ප්‍රධාන මාර්ගයේ ගමන් කළේය. මා දුටු විගස මොහු මඟහැරීමට අතුරු පාරක් සෙවීය. නැවත් නොහැරුණේ වේගයෙන් ඇවිදීමට නොහැකි බැවිනි. . මොහු දැකීමට ලැබීම බොහෝ මිනිසුන් අශුභ ලකුණක් සේ සලකති. 
පෙර භවයක මොහු එක් සෙනෙවියෙක්ව අල්ලාගන්නා ගත් සතුරන් කැකෑරුණු තෙල් කටාරම් වල දමා සෙමෙන් ගිනි අවුලා ඔවුන්ගේ දුක් විඳීම මහත් ප්‍රීතියෙන් බලා සිටීමට ලොල් විය. මරණයෙන් පසු බොහෝ දුක් විඳි ඔහු මේ භවයේ උපන්නේ සිරුර පුරා කුෂ්ඨ දැමූ අනාථයකු ලෙසය. මිනිසුන් මොහු දැක කම්පනයකටත් දැඩි පිළිකුලකටත් පත්වූහ. මොහු මෙසේ සිරුරම ආවරණය කරන්නේ එම කුෂ්ඨ නොපෙනීමටයි. 
ඉදින් මොහුට මා මඟහැරීමට අවකාශයක් නොතිබුණි. අයිනකට වූ ඔහු කල්පනා කළේ මේ පාළු නගරයේ කුමක් නිසා බුදුන් පිඬු සිඟා වඩියිද යන්නයි. මිනිසුන් නැති බැවින් බුදුන්ට පිණ්ඩපාතය නොලැබී නිරාහාර වන්නට වේ යැයි ඔහු තුල චිත්ත වික්ෂේපයක් හට ගැනුණි. 
තමන් කුසගින්නේ සිට හෝ බුදුන්ට පිණ්ඩපාතය දීමට ඔහුට අවශ්‍ය විය. නමුත් ප්‍රධාන සෙනෙවිගේ පවුලට උපන් කුඩා කල සිට සැප සම්පත් ලද , දැන් රාජකීයයන්ගෙන් පවා බුහුමනට පාත්‍ර වන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ තම රළු ආහාර පිළිගනීදැයි විපිළිසර වෙමින් සිටියේය. . මම ඔහුට ළන්වත්ම පාත්‍රයෙන් සිවුර මඳක් මෑත් කළෙමි. මම ඔහුගේ චිත්තය හඳුනාගත් බව දුටු ඔහු මා කෙරේ මහත් ස්නේහයෙන් හා කරුණාවෙන් මෙය පුදා ආනිශංසයක් ගැන නොසිතා වැඳීමක් වත් නොකරම යන්නට ගියේය. . 
සාවිත්‍රය. . තොපෙන් මේ ප්‍රශ්න විචාරමි පිළිතුරු දෙනු. . 
ශ්වේත කේතු රජ මේ දානයට කොපමණ මුදලක් වැය කළේද??''
''ස්වාමීනී, අසූ කෙළකි''
''සාවිත්‍රය ඒ ඔහුගේ සියළු වත්කමද?''
'' නැත ස්වාමීනී. . එමෙන් දස ගුණයකටත් වඩා ඔහුගේ භාන්ඩාගාරය පොහොසත්ය''
''රජු මේ ධනය රැස් කරගත්තේ කෙසේද??''
''ස්වාමීනි. . එය ප්‍රවේණිගත ධනයකි. තව අයබදුද අය කෙරේ. ''
''රජු දානය වෙනුවෙන් කුමක් කළේද?ආහාර පිසුවේදම්?කැටයම් කැපුවේද?සැරසීම් කළේද? මණ්ඩප සෑදීමට ගත් කණුවක් එසවීමට්වත් උදවු වූවේද??''
''නැත ස්වාමීනී. . ඔහු එය මෙහෙයවූවා පමණි. . ''
''රජු දානය දුන්නේ මා කෙරේ හුදු භක්තිය නිසාද??''
''ස්වාමීනී. . ඔහු භක්තිමත් බව දනිමි. . එහෙත් ඔහු ආනිශංස බලාපොරොත්තු විය. ''
''සාවිත්‍රය සිහි එළවා ගනු. මේ මනුෂ්‍යයා අපහසුවෙන් වැඩ කර, තමන් කුස ගින්නේ ඉන්නට වන බව දැන දැන සන්තකයේ වූ සෑම දේ වන එම කැවිල්ල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කෙරේ ආදරයෙන් උන්වහන්සේ නිරාහාර වේ යැයි බියෙන් කිසි ආනිශංසයක් නොසිතා පූජා කළේය. . තොප කුමක් සිතයිද?''
සාවිත්‍ර තෙරුන් කාරණය වටහා ගත්හ. ඉන්පසු බිම බලාගෙන මෙසේ විචාලහ. . 
''ස්වාමීනී වැටහේ. . මේ කසළ ශෝධකගේ දානයට අසදෘෂ දාන සියයක් වත් සම කළ නොහැක. එහි ආනිශංස ගැන දැනගැනීමට කැමැත්තෙමි. ''
බුදුන් වහන්සේ පිළිවදන් දුන්හ. 
''සාවිත්‍රය, ආනිශංස පවා නොසලකා ආත්මාර්ථය හැර ඔහු කළ මේ දානයේ ඵල අධිකය. . 
හෙට දින මොහු පියගැට පෙළකින් වැටී හිස කැඩී ක්ෂණයකින් මිය යන්නේය. එය වේදනා රහිත ශාන්ත මරණයක් වන්නේය. ඔහුගේ අයහපත් කර්මඵල එයින් අවසාන වන්නේය. 
මළ විගස තවුතිසාවේ ඉපිදෙන්නේය. ශක්‍ර දේවේන්ද්‍ර වන්නේය. ඉන්පසු කල්ප අටසියයක් ශක්‍ර දේවේන්ද්‍ර ලෙසම චුත වෙමුන් ඕපපාතිකව පහළවන්නේය. . 
කල්ප දහසක් මහේශාක්‍ය දෙවියකු වන්නේය. 
සියදහස් වාරයක් සක්විති රජවන්නේය. ගණන් කළ නොහැකි තරම් වාරයක් ප්‍රදේශ රජ වන්නේය. 
අවසානයේ රජ පවුලක ඉපිද නෛෂ්ක්‍රමණය කර සර්ව මිත්‍ර ලෙස ධර්මය නැති කාලයක පසේ බුදු වන්නේය. . 
සාවිත්‍රය මේ ඔහුගේ කැවිලි පූජාවේ ආනිශංස වේ!"
මේ නියත විවරණය සමඟම මඳ සුලඟක් හැමුවේය. ගස් සෙමෙන් පැද්දෙන්නට විය. තුරු සෙවණේ ඇවිදිමින් සිටි ශෝධක වාධූර්ය මලින් නැහැවීගියේය.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

පිටසක්‌වල බෞද්ධයන්ගේ ඇඟ කිළිපොළායන අනාවැකි

එක්‌තරා බෞද්ධ නිකායකට අයත් සැදැහැවතකු මට ළඟ දිනක මහමඟදී හමුවිය. ඔහුගේ තර්කන බුද්ධිය ඒ බෞද්ධ සම්ප්‍රදායට අයත් නායකයා විසින් ගල්කර තිබුණි. ඔහුට අනුව මහ උගතා වනුයේ ද තුන් ලෝතතු "ඒ ටූ ඉසෙඩ්" දන්නේ ද ඔහුගේ නායකයා පමණි. අන් අය මැට්‌ටන්ය. ඔවුන් බුද්ධි ඵලයෙන් හීනය. මෙවැනි අන්තවාදී නිකායකට අයත් අයකු සැදැහැවතකු ලෙස මා නම් කළේ එක්‌තරා වැදගත් හේතුවක්‌ මතය. දැන් මම ඔබව ඒ හේතුව සරලව පහදා දෙමි.
මිනිසා ආගමක්‌ ඇදහීම පටන්ගත්තේ කොපමණ කලකට පෙරදී ද යන්න මෙතෙක්‌ කිසිවකු විසින් හෝ විසඳා නොදුන් ගැටලුවකි. දැනට වසර විසිදහසකට පෙර යුරෝපයේ ජීවත්වූ නියෑන්ඩර්තාල් මානවයන් පවා ආගමක්‌ ඇදහූ බව පුරාවිද්‍යාඥයන් විසින් සාධක සහිතව ඔප්පු කර ඇත. මිනිසා ආගම් ඇදහීමට මූලික හේතුව වූයේ සොබාදහම ඔහුට හරි හැටි තේරුම් ගත නොහැකි වීමයි. හිරු පෙරදිගින් නැග බටහිරෙන් බැසයයි. ගින්නෙන් සියල්ල දැවී අළුවී යයි. සුළඟට හසුවූ සැහැල්ලු දේ ඈතට ඈතට පාවී යයි. එබඳු සංසිද්ධීන් තේරුම්ගත නොහැකිවූ තැන මිනිස්‌සු ඒ පිටුපස තිබෙන කිසියම් අද්භූත නායකත්වයක්‌ ගැන විශ්වාස කරන්නට පටන්ගත්හ.
ලෝක ආගම් සියල්ලෙහිම දැකගත හැකි එක්‌තරා පොදු ලක්‍ෂණයක්‌ වෙයි. ඒ පොදු ලක්‍ෂණය නම් අන්‍ය ආගමික මතවාදයන් නොඉවසීමයි. අන්‍ය මතවාදයන් උපහාසයට හා හෑල්ලුවට ලක්‌ කිරීමයි. අන්‍ය ආගමකට අයත් දෙවියන්ට වැඳුම් පිදුම් නොකළ යුතුය යන්න පරණ තෙස්‌තමේන්තුවට අයත් දස පනතෙහි පැහැදිළිව සටහන් කර ඇත. සූත්‍ර පිටකයට අයත් බ්‍රහ්ම ජාල සූත්‍රයෙන් එවකට පැවති අන්‍ය ආගමික මතවාද සියල්ල ප්‍රතික්‍ෂේප කරනු ලැබීය. සෑම ආගමික නිකායක්‌ම තමන් හරි අන් අය වැරදි කියා ප්‍රචාරය කරනු දක්‌නට ලැබේ. තමන්ට අවනත වන අය සැදැහැවතුන්ය. අන් අය මිථ්‍යා දෘෂ්ඨිකයන්ය. මේ ලක්‍ෂණය කොයි ආගමික කල්ලියටත් එකහා සමාන මහා පොදු සාධකය වෙයි.
2016 ජනවාරියේ අඟහරු ග්‍රහයා එන තිබුණේ යෑයි කියන ප්‍රතිමාවකට සමාන සලකුණක්‌
දැන් අපට වැදගත් ප්‍රශ්නයක්‌ ඉතිරිවෙයි. ලෝකයේ සියලු ආගම් එකිනෙක නොපෑහේ නම් අප විසින් කළ යුතු වඩාත් සාධාරණ තේරීම කුමක්‌ද? මේ ප්‍රශ්නය ඉතා සරල එකක්‌ ලෙස ඔබට පෙනෙනු ඇත. නැත. එය සරල ප්‍රශ්නයක්‌ නොවේ. ඔබ මරණින් මතු නිරයට නෙරපනු ලබන්නේද එසේ නැතහොත් ස්‌වර්ගයේ උත්පත්තිය ලබන්නේද යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුර රඳා පවතින්නේ ඔබේ තේරුම නිවැරදිද යන්න මතය. කොයි ආගමික මතවාදය නිවැරදි ද එය කොපමණ දුරට නිවැරදි ද යන පැනයට පිළිතුර ඔබ අද අදම දැන සිටිය යුතුය. අපගේ ජීවිත කාලය තුළ අනිවාර්යයෙන්ම විසඳාගත යුතු ප්‍රශ්නය වන්නේද එයයි. 
මා පිටසක්‌වල බෞදAධයන් ගැන මේ තරම් විස්‌තර ලිවීමට එක්‌ හේතුවක්‌ නම් පිරිසිදු බුදුදහම හැර වෙනත් විකල්ප ගැලවීමේ මාර්ගයක්‌ නොමැති බව පෙන්වා දීමට ඇති අවශ්‍යතාවයි.
මා පිටසක්‌වල බෞද්ධයන් ගැන ලියන පොත්පත් අදවන විට ශීඝ්‍රයෙන් රට තුළ ජනප්‍රිය වෙමින් පවතියි. පිටසක්‌වල බුදුවරුන් ගැන රසකර කථා ලියන වෙනත් සිංහලයකු ගැන ඔබ අසා නොතිබෙන්නට බොහෝ ඉඩ ඇත. බෝසත්වරුන් හා සංවාදයේ යෙදෙන තවත් මිනිසකු ගැන ඔබ අසා නැතුවාට සැක නැත.
එක්‌කෝ මා කියන දේ බොරු විය යුතුය. නොඑසේ නම් මනෝභ්‍රාන්තියකට (hallucination) ලක්‌ව ඒ කථා ලියනවා විය යුතුය. එසේත් නැතිනම්? ඒ කථා පිටසක්‌වල බෞද්ධයන්ගේ සැබෑ තොරතුරු විය යුතුය.
පිටසක්‌වල බෞදAධයන් ගැන සූත්‍ර පිටකයේ තැන් තැන්වල ඇති වැදගත් තොරතුරු ගණනාවක්‌ මම පසුගිය ලිපිවලින් හෙළිදරව් කළෙමි. විජය සක්‌විති රජු පිටසක්‌වල බුදුවරුන්ට වන්දනාමාන කිරීමේ පිනෙන් අපාය වියළවීය. අනුරුදධ තෙරණුවෝ දසදහසක්‌ සක්‌වල මනුෂ්‍යවාසයන් ගැන දිවැසින් දැක ගත්හ. කාශ්‍යප බුදුන්වහන්සේගේ සමයෙහි විසූ අභිභූ රහතන්වහන්සේ දසදහසක්‌ සක්‌වලට ඇසෙන්නට බණ කීහ. මේ සූත්‍ර පිටකයෙහි පිටසක්‌වල බෞද්ධයන් ගැන සදහන් වන වැදගත් තැන් කිහිපයකි.
පිටසක්‌වල බෞදධ නායකයන් සූක්‍ෂම කයින් පැමිණ මා හමුවීය යන්න මා නිතර නිතර කියන කරුණකි.
"හා අපිත් භාවනා කරනවා. එහෙමනම් අපටත් ඔයවැනි දේ පෙනෙන්නට ඕනනේද?" යනුවෙන් සමහරු තර්ක කරති. කලාතුරකින් තව කෙනෙකු කියන පරිදි පිටසක්‌වල බෞදධයන් ගැන අපට වැඩක්‌ නැත. අපි අපේ බුදුන් කී බණ අසාගෙන අපේ ගමන යමු යෑයි ඔවුහු කියති. දැන් මම ඒ ප්‍රශ්න සියල්ලම සාධාරණව විසඳා දෙමි.
මුලින්ම මා හමුවට ආ පිටසක්‌වල බෞදධ නායකයා මංජු ශ්‍රී නම් වෙයි. මංජු ශ්‍රී මා වෙත ආවේ අතිශය සංවේදී හා වැදගත් පණිවුඩයක්‌ ද සමගය. කුමක්‌ද ඒ වැදගත් පණිවුඩය? ඒ පණිවුඩය කොටස්‌ කිහිපයකින් විස්‌තර කිරීම පහසුය. මහායානය යනු බුදුදහමේ ශාඛාවක්‌ නොව එය වසවර්ති මාරයාගේ නිර්මාණයක්‌ බව ඔහු කී පළමු පණිවුඩයයි. මහායානය නිර්මාණය වීම පිළිබඳව ඔබ මෙතෙක්‌ නොඇසූ සත්‍ය කථා ප්‍රවෘත්තිය මෙසේය.
සිද්ධාර්ථ ගෞතම බුදුන්වහන්සේ සියලු බුදුවරුන්ගේ ප්‍රතිපත්ති අනුව යමින් දෙව්ලොවට වැඩම කර මාතෘ දිව්‍යරාජයා ප්‍රමුඛ පිරිසට අතිශය දීර්ඝ ධර්ම දේශනාවක්‌ කළහ. එම ධර්ම දේශනාව සද්ධර්ම පුණ්‌ඩරීක සූත්‍රය නම් වෙයි. 
සංසාරය බියකරුය. බුදුවරයකු පහළවීම දුර්ලභ කරුණකි. බුදුවරයකුගේ බණ කනවැකීම සංසාරයේදී ලැබෙන විරල ගණයේ අවස්‌ථාවකි. ඒ අවස්‌ථාවෙන් ප්‍රයෝජනය ගෙන වහ වහා ධර්මාවබෝධයට පත්විය යුතුය යන්න ඒ ධර්ම දේශනයේ සාරාංශයයි.
වෙනත් ලෝකධාතුවල බුදුවරුන් වැඩ වාසය කරන්නේද යන සැකය සදධර්මපුණ්‌ඩරික සූත්‍රය අසා සිටින දෙවිවරුන්ගේ සිත්වල ඇතිවිය. බුදුපියාණන්වහන්සේ ඒ සැකය දුරුකරනු පිණිස වෙනත් ලෝකධාතුවල ඇති බුද්ධ ක්‍ෂේත්‍ර ගැන ද දැනට වැඩවසන බුදුවරුන් වහන්සේලා ගැනද බෝසත්වරුන් ගැනද දීර්ඝ දේශනාවක්‌ කළහ. ඒ මනරම් දෙසුම අසා සිටි මාරදූවරු සිය පියාට ඒ ගැන රපෝර්තු කළහ. මාරයා වහ වහා ක්‍රියාත්මකවී මිනිසුන්ගේ සිත්වලට බලපෑම් කර මහායානය නම් වූ අප්‍රභංශය නිර්මාණය කළේය.
මා කලින්ද විස්‌තර කළ පරිදි මහායානය පදනම් වනුයේ වසවත් මරුන් විසින් මිනිසුන්ට ආරූඪවී කරන ලද ප්‍රකාශයන්ය. මහායානයේ ඇති ලෝකධාතු විස්‌තරයෙහි නිවැරදි තැන් ඇත. නමුත් මහායාන ගමන් මඟ කෙළවර වනුයේ වසවත් මරුගේ ප්‍රාසාදයෙනි. ප්‍රකෘති ශ්‍රාවකයන්ගේ කාලය අවසන් වන තුරු මහායානිකයෝ සසරෙහි දිගට ගමන් කරති. බුද්ධ ශාසනය අවසාන වූ කල්හි ඉඳහිට මහායානිකයෙක්‌ පසේබුදු බව ලබයි. මහායානය යනු වසවර්ති මාරයාට සෙනග එකතු කිරීමට තනන ලද උපක්‍රමයකි. බෝසත්වරුන් කියන පරිදි මහායානය බුදුදහමේ ශාඛාවක්‌ නොවේ. එය වශවර්ති මාරයා විසින් සෘජුව මෙහෙයවන ආගමික නිකායකි.
පිටසක්‌වල බෝසත්වරුන් මේ කියන අනෙක්‌ වැදගත් කරුණ නම් සුඛාවතියේ වෙසෙන අමිතාභය බුදුන් සමීපයෙ උපත ලබන ප්‍රතිපදාවක්‌ අපට නොමැත්තේය යන්නයි. මේ කරුණ අමිතාභය බුදුන්වහන්සේ විසින්ද මතක්‌ කර දෙනු ලැබීය.
"පින්වත. මුළු විශ්වයෙහි ලෝකධාතු සියල්ලටම පොදුවූ ගුණාංග තුනක්‌ ඇත. අනියත, සන්තත හා සංකර යන ගුණාංග තුන ලෝකධාතූන් සියල්ලටම පොදුය. එබැවින් සියලු ලෝකධාතූන්හි සංස්‌කාරයන් අනිත්‍යය. සංස්‌කාරයන් අනිත්‍ය බැවින් දුක්‌ඛ සත්‍යය සිය`ථ ලෝකධාතූන්ට පොදුවෙයි. කිසියම් ලෝකධාතුවක සිටින යම් කෙනකු සසර දුක නැති කරන්නේ නම් චතුරාර්යසත්‍යය අවබෝධයෙන්ම එය සිදුවිය යුතුය. ඕනෑම ලෝකධාතුවක ලෝකසත්‍යය හෙළිකරගනු ලබනුයේ බෞදධ අවබෝධතා මාර්ගයෙන් පමණි. ඒ හැර දුක නිවීමට වෙනත් මාවතක්‌ නොමැත. අමිතාභය බුදුන් වෙසෙන සුඛාවතියේ ඉපදීමේ ප්‍රතිපදාව පෘථිවි වාසින්ට නිෂ්පල වූවකි."
තවද ලෝකාන්තර නිරය හරහා ද නිරය අතර සත්වයන් මාරුකිරීමේ ක්‍රමය හරහා ද ආසන්නතම සක්‌වලෙහි ඉපදිය හැකි මුත් පෘථිවියේ කෙනකුට සඛාවතියෙහි ඉපදීමට කිසිදු ක්‍රමයක්‌ නැත. අමිතාභය බුදුන්වහන්සේ තවත් විටෙක මෙසේ දේශනා කළහ.
"පින්වත. පෘථිවි තලයෙහි ගෞතම බුදුන්වහන්සේගෙ ශාසනය තවම විද්‍යාමානය. ඒ ශාසනය තුළ ඔබට උගන්වන ලද ප්‍රතිපදාව සමාදන්වීමෙන් සසර දුකට පිළියම් කළ හැකිය. නිසැකවම සසර සයුර තරණය කළ හැකිය."
අමිතාභය බුදුන්වහන්සේ කොපමණ දූරදර්ශී නායකයකුද යන්න පහත දැක්‌වෙන ප්‍රකාශයෙන් වටහා ගත හැකිය.
"අමිතාභය බුදුන් නම් වන මට වැඳීමෙන් පිදීමෙන් ද මා අරභයා පුද පූජා කිරීමෙන්ද බොහෝ පින් අත්වෙයි. එය බොහෝ කල් වැඩ පිණිස හේතුවෙයි. නමුත් පෘථිවිවාසීන්ගෙන් කිසි කලෙක එවැන්නක්‌ බලාපොරොත්තු නොවෙමි. ඔබ ගෞතම බුද්ධ ශාසනයේ මතු පැවැත්ම කැමැත්තේ නම් අමිතාභය බුද්ධ වන්දනාව ප්‍රචලිත නොකළ යුතුය."
අමිතාභය බුදුහු සිතට දැනෙන්නට ඉතා මොළොක්‌ව සරලව බණ කියති. අමිතාභය බුදුන්ගෙන් මා බණ ඇසූ කාලයේ තවත් අපූරු අත්දැකීමක්‌ ලබා ගත හැකිවිය. එක්‌තරා දේවතාවෙක්‌ මා වෙත පැමිණ අසවල් දිනයේ අසවල් වේලාවේ අමිතාභය බුදුන්වහන්සේ මා අරභයා බණ කියන්නේය යනුවෙන් මා දැනුවත් කිරීම පුරුද්දක්‌ කර ගත්තේය. අද මට නොව අසවලාට ඇසෙන්නට බණ කියන්නටැයි මා ආරධනා කළොත් එදින බණ ඇසෙන්නේ මා විසින් නම් කළ නියෝජිතයාටය. මට නොවේ.
නිලන්ත හෙට්‌ටිගේ
දිවයින
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

දෙවියන් වැන්දට දෙවියන් ගැන ඔබ නොදන්නා මේ වටිනා දේවල් ගැනත් ඔබ දැනුවත් වෙන්න.

ඇත්තෙන්ම මේ දෙවියන් යනු කව්ද? දෙව්ලොව කෙබඳුද? සමහරු දෙවියන් ලොව සිටිතැයි විශ්වාශ නොකරති. තවත් සමහරු ලෝකය මැවූ එකම දෙවියෙක් ගැන පමණක් විශ්වාශ කරති. සමහරු දෙවියන් දැක ඇතැයි කියති. තවත් සමහරු තමන්ගේ සිරුරට දෙවියන් ඇතුළු වී ඇතැයි පවසති.

බෞද්ධාගම, හින්දු ආගම, කතෝලික, ඉස්ලාම් යන ලොව ප්රධාන ආගම් දේව සංකල්පය තදින් විශ්වාශ කරති. බුදුරජාණන් වහන්සේ ආටානාටිය මහාසමය යන සූත්රවලින් සමහර දෙවි දේවතාවුන් ඔවුන්ගේ නම් ගම්වලින් පවා අමතා තිබෙනවා. එලෙසම දෙවියන්ට පින්පෙත් දීමද අනුමත කර තිබෙනවා. නමුත් බුදු දහම කතෝලික සහ ඉස්ලාම් දහම මෙන් ලොව මැවූ එක් මහා දෙවියෙක් ගැන පිළිගන්නේ නැහැ. අනෙක ඒ ආගම් අනුව ඇත්තේ ස්වර්ගය නම් එකම දෙව්ලොවක් පමණි.

දෙවිවරු යනු සූක්ෂම ශරීරවලින් යුතු රුවින් අගතැන්පත්, සිතූ පැතූ සම්පත් ලබා ගතහැකි ඉතා බලවත් ශක්තින් ඇති කොටසකි. ඔවුන් ලොව නොයෙක් තලවල පිහිටා ඇති සදෙවි දිව්ය ලෝකයන්වල වෙසෙති. දෙවියන් මිත්යා දෘෂ්ටික සහ සම්යයක් දෘෂ්ඨික වශයෙන් ප්රධාන කොටස් දෙකකි සම්යයක් දෘෂ්ඨික දෙවිවරු බෞද්ධාගම විශ්වාශ කරති. මිත්යා දෘෂ්ඨික දෙවිවරු අන් ආගම් විශ්වාශ කරති. එලෙසම දෙවියන් පෘථග්ජන කොටසකි. සෑම ආගමකට අනුව දිව්යමය භාවය ලබා ගත හැක්කේ බොහෝ පින් දහම් කොට පුණ්ය ශක්තිය වැඩි දියුණු කරගත් අයට පමණකි.

බෞද්ධ සංකල්පයට අනුව දිව්ය ලෝකයන් සයකි. එනම් චතුර්මහාරාජික, තව්තිසා, යමයා, නිම්මානරති, පරනිමිත්ත, වසවත්ති යනුවෙනි. මේ එක් එක් දිව්ය ලෝකයන්

එනම් තව්තිසා දෙව්ලොව - ශක්ර දේවෙන්ද්රයන්, යමයා දෙව්ලොව- සුයාමා දෙවියන්, සන්තුසිත දෙව්ලොව- සන්තුසිතා නම් දෙවියන් ද, නිම්මාන රති දෙවිලොව- සුසින්මිත සහ වසවත් දෙව්ලොව - වසවත්ති දෙවියන් ද අධිපතිත්වය දරති. මේ දෙව්ලොවවල ආයු කාලය ද අපට වඩා බෙහෙවින් වැඩිය. චතුර්මහාරාජික දිව්ය ලෝකයේ ආයු කාලය අපේ වර්ෂ මිලියන 9 ක් වන අතර පරනිමිත වසවත්ති දෙව්ලොව ආයු කාලය වර්ෂ මිලියන 9216 කි. මෙයට අමතරව මීට වඩා ආයු කාලයන් සහිත බ්රහ්ම ලෝක 20 ක් තිබේ මේවායේ ද දෙවිවරුන් වෙසෙති. මේ අනුව අනාදිමත් කාලයක සිට තවමත් සමහර දෙවිවරු චුත නොවී මෙම දිව්ය බ්රහ්ම ලෝකවල ජීවත්වෙති. බ්රහ්ම ලෝකවල සිටින බොහෝ දෙවිවරු බුදුවරුන් ඇසුරු කළ දෙවිවරුන් බැවින් විශේෂයෙන්ම බෞද්ධයන්ට තම බණ භාවනා ආදියේදී සහාය දක්වති. නමුත් අද අපේ රටේ ජනතාව වැඩි වශයෙන් අදහන්නේ විෂ්ණු, කතරගම, සමන්, විභීෂණ, පත්තිනි සූනියම්, කාලි මෑණියන් යන දෙවි දේවතාවුන්ය. ඔවුන් වෙනුවෙන් විශේෂ වු දේවාලයන් ද තනා ඇත.

දිගු කලක් දෙවියන් කෙරෙහි අචල විශ්වාශයෙන් භක්තියෙන් පුද පූජා දෙමින් සලකන අයට දෙවියන් ගෙන් විශේෂ ආශිර්වාද හිමිවේ. ඒ මගින් නොයෙක් ශක්තීන් ද ලබා ගත හැක. නමුත් බොහෝ දෙවියන් ශක්තීන් ලබා දෙන්නේ යහපතක් කිරීමට පමණි. එක් කාලයකට දේවත්වය ද අනෙක් වේලාවට යක්ෂ වේෂයන් ද ගන්නා දෙවිවරු භයානක ක්රියාවලට ද දායකත්වය දක්වති. නමුත් කිසි විටෙක දෙවියන් මනුෂ්ය ශරීර තුළට ඇතුල් නොවේ. එබැවින් දේවාරූඩයෙන් ශාත්ර කියන්නන් ලෙස දැන්වීම පළකරන්නේ ප්රේත භූත වැනි අනෙකුත් අමනුෂ්ය බලවේගවල ආධාරයෙන් කටයුතු කරන අයයි. බොහෝ විට දෙවියන් පණිවිඩ ලබාදෙන්නේ කෙනෙකුගේ මනසටයි. සමහර විට ස්වප්න මගින් ද ඒවා ලබාදෙති. ප්රධාන දේවාලවල පුද පූජා සිදුකිරීමේදී ද දෙවියන්ට ආර් ජුව පණිවිඩ දීමේ හැකියාව තිබේ. නියම ලෙස අංජනම් බැලීමේදී ද අංජනම් දේවිය වැනි දෙවියන් සමඟ කතා කිරීමට අවස්ථාව තිබේ.

දෙවියන් සුගන්ධය ආඝ්රාහණය කරන බැවින් දේවපුජා පැවැත්වීමේ දී සුගන්ධයට මුල් තැනක් දිය යුතුය. පළතුරුවල සුවඳ විහිදෙන ලෙස කපා පුජාවට තැබිය යුතුය. වර්ණවත් දෙවියන් ප්රිය කරන වර්ණවත් මල් වර්ග, තෙල් වර්ග, පත්රවර්ග, ආහාර වර්ග, හඳුන්කුරු, සුවඳ දුම්, දේව පුජාවල බෙහෙවින් යොදා ගත යුතුය. එලෙසම පිරිසිදුකම ඔවුන් ගේ ආකර්ශනය ලබාගැනීමේදී අත්යාවශ්ය කරුණක් වෙයි. දේව පූජා තැබීමේදී ඔබ මස් මාංශවලින් තොරවීමද ඉතා වැදගත්. ඔබේ නිවස, වත්ත සුවඳ මලින් ගහණ නම් නිතර සුවඳ දුම් අල්ලා පිරිසිදුව තිබේ නම් දේව ආකර්ශනය ලබා ගැනීමට පහසුය. දෙවියන් පින් ලබා ගැනීමට ඉතා ප්රිය ය. එමෙන්ම කරණීය මෙත්ත සූත්රය මහා මංගලසූත්රය සඡ්ජායනාව දෙවියන් ඉතා ප්රිය කරන බව සැලවේ. මනස දියුණු කළ එනම් අධිමානසික තත්වයක් ඇති සහ දියාන වඩන ලද පුද්ගලයන්ට දෙවියන් දැකීමට මෙන්ම ඔවුන් සමග සංවාද පැවැත්වීමට ද හැකියාව තිබේ. දෙවියන් ද මේ පුද්ගලයන් මගින් ලොවට නොයෙකුත් පණිවිඩ දෙති. ඉන්දියාවේ හිමාලය අසල පිහිටි රිෂිකේෂ් නම් ප්රදේශයේ මෙවැනි සමත්කම් ඇති යෝගීන් බහුල බව පැවසේ. බොහෝ දෙනෙක් මෙම ඉසිවරයන් හමුවී තම පුනරුත්පත්තිය අනාගතය පිළිබඳ උපදෙස් ලබා ගනිති.

අද අප අතර සතරවරම් දෙවිවරු කව්රුන් ද යන්න පිළිබඳව ප්රශ්ණයක් පැන නැගී තිබේ. බොහෝ දෙනෙක් සතරවරම් දෙවිවරු ලෙස සලකන්නෙ විෂ්ණු, කතරගම, සමන්, විභීෂණ යන දෙවිවරුන් ය. නමුත් නියම සතරවරම් දෙවිවරු ලෙස සැලකෙන්නේ සතර දිශාවන්ට අධිපතිකම දරන චතුර්මහාරාජික දෙව්ලොව වැඩ වසන දෙවිවරුන්ය. එනම්, නැගෙනහිර මෙන්ම ගාන්ධර්වයන්ට අධිපති ද්රත්රාෂ්ට, දකුණු දිශාවට මෙන්ම භූතයන්ට අධිපති විරූඩ, බටහිර දිශාවට සහ නාගයන්ට අධිපති විරූපාක්ෂ, සහ උතුරු දිශාවට සහ යක්ෂයන්ට අධිපති වෛශ්රවණ නොහොත් කුවේර යන මේ දෙවිවරුන්ය. මේ දෙවිවරුන් පිළිබඳව ආටානාටිය සූත්රය සහ මහාසමය සූත්රයේ අප මහා බුදුරජාණන් වහන්සේ නම් වශයෙන්ම සඳහන් කර ඇත.

දෙවිවරු යහපත් මිනිසුන් දෙස අනුකම්පාවෙන් බලති. පිහිට වෙති. මිනිසුන් දෙන පින් අනුමෝදන් වෙති. නමුත් දෙවියන්ට ග්රහ අපල දෝෂ අමනුෂ්ය දෝෂ වැනි දෝෂවලින් වන පීඩා දුරු කිරීමට හැකියාවක් ඇතත් ඔවුන්ට කෙනෙකුගේ කර්මශක්තිය වෙනස් කිරීමේ බලයක් නැත. එලෙසම කිසිම විටෙක දෙවියන් මිනිස් සිරුරුවලට ඇතුල් නොවෙති. අසුරයන් ද දෙවියන් හා සමාන බලයක් ඇති ශක්ති කොට්ඨාශයකි. ඔවුන් මිත්යා දෘෂ්ටික වන අතර නිතරම දෙවියන්ට විරුද්ධය. එමෙන්ම කෙනකුගේ යහපත නොසලකන කොටසකි. දේව කථාවල සුර අසුර යුද්ධයන් ගැන නොයෙකුත් කථා පුවත් සඳහන් වේ. මොවුන් සාමාන්යයෙන් මුහුදු වෙරළ ආසන්න විමානවල ස්ථානගත වී ඇතැයි පවසති. තවද බුම්මාටු දෙවියන් ලෙස හැඳින්වෙන ගස් ගල් පර්වතවල සිටින දෙවි දේවතාවුන් ද ඇත. මොවුන් එතරම් බලවත් අය නොවේ.

දෙවියන් යනු අපේ රටට පමණක් සීමා වු කොටසක් නොවේ. මුළු ලෝකයේම රට රටවල දෙවිවරුන් වැඩ සිටිති. කකෝලික ආගම අදහන රටවල එම ආගමික දෙවිවරු සිටිති. යේසුස් වහන්සේ දිව්ය පුත්රයෙක් ලෙස සැලකේ. එලෙසම එතුමාගේ මව්තුමිය මරියතුමිය, පියා ජුසේ මුනිඳුන් ද දේවත්වයෙන් සැලකේ. තවද කතෝලික ආගමේ සඳහන් වන ශාන්තුවරයන්, මෑත අතීතයේ මනුලොව සිට යහපත් ජීවිත ගත කර ශාන්තුවරයට පත්වු අය වෙති.

ඔවුන් බොහෝ ප්රාතිහාර්යන් ද දක්වා ඇත. ශාන්ත අන්තෝනි මුනිඳුන් වැනි ශාන්තුවරයන් ජාති ආගම් භේදයකින් තොරව සෑම ජන කොටසකටම පිහිට වෙන බවට ප්රබල විශ්වාසයක් තිබේ.

එසේම අනිකුත් සියලුම ආගම්වලට අදාළ ඒ ඒ දෙවිවරුන් සිටිති. අද අපේ රටේ ජනතාව අදහන බොහෝ දෙවිවරුන් ඉන්දීය සම්භවයකින් යුක්ත වූවන් වෙති. ඉන්දියාවේ හින්දු බ්රහ්ම විෂ්ණු ශිව යන ත්රිමුර්තිය මුලිකව අදහති. බ්රහ්මයන් ලොව මැවු බවද විෂ්ණු දෙවියන් ලොව වර්ධනය කරන බව ද, ශිව දෙවියන් අධර්මය විනාශ කොට ධර්මය ස්ථාපිත කරන බව ද කියවේ. හින්දු ජනතාව මේ ප්රධාන දෙවිවරුන්ට අමතරව ලක්ෂ්මි, ගණ දෙවිඳුන්, සරස්වතී දුර්ගා, ගංගා මාතාක, භද්රකාලී, සුබ්රමනියම්, නාග දෙවිඳුන් යනාදි වශයෙන් නොයෙක් දෙවි දේවතාවුන් අදහති. මුළු ලෝකයෙන්ම දෙවියන් උදෙසා වැඩියෙන්ම පූජා පවත්වන වෘත සමාදන් වන රට ඉන්දියාව යයි කිවහොත් එය අසත්ය නොවේ.

මනුලොව ක්රියාකාරකම් අධීක්ෂණය සඳහා දේවමණ්ඩලයක් තිබෙන බව සැලවේ. මෙම දේවමණ්ඩලය සෑම දිනකම රාත්රී 10 සිට පාන්දර 4 තෙක් රැස්වෙන බව කියවේ. මේ පිළිබඳව අධි මානසික බලයක් ඇති විදේශික කාන්තාවක් වන මේරි ටී බ්රවුන් මහත්මිය විසින් රචිත (කසෙ ඊ කරන ඓ ඊ ර අපනයන කෘෂිකර්ම ෙදපාර්තෙම්න්තුෙව් එය) යන ග්රන්ථයේ ද සඳහන් වේ. ඇය පවසන පරිදි, ඇය සතු බලවත් අධිමානසිකත්වය නිසා ඇයට මෙම ලෝකයන් පියවි ඇසින් දැක ගන්නට අවස්ථාව ලැබී තිබෙනවා. ඇය විස්තර කරන පරිදි දෙව්ලොව මනරම් තුරුලතා වර්ණවත් පුෂ්පයන්ගෙන් පිරි, පළිගු වැනි ඉතා පිරිසිදු ජලධාරාවන් ගලායන, ඇල දොල ද සහිත අලංකෘත නිම්නයකි. එමෙන්ම එය ඉතා දීප්තිමත් මෙන්ම වර්ණවත් ලොවකි. ඇය පවස්නේ දෙවිලොව යනු නොනැසෙන ලොවක් බවයි. මෙහි කිසිවක් ක්ෂය වීමක් සිදු නොවේ. දෙවි දේවතාවුන් සියල්ලන්ම පසුවන්නේ තරුණ වයසෙහිය. මෙහි දිව්ය සත්වයන් ද සිටිති. ඒ බව අපට තහවුරු වන්නේ බොහෝ දෙවිඳුන් තම වාහන ලෙස භාවිතා කරන්නේ ද සත්වයන් වන බැවිනි.

නිදසුන් වශයෙන් විෂ්ණු දෙවියන්ගේ වාහනය ගුරුලෙකි. කතරගම දෙවියන්ගේ වාහනය මයුරෙකි. තවද ඇය පවසන පරිදි මෙලොව ඇති සෑම ග්රන්ථයකම මෙන්ම කලා කෘතියක මුල් පිටපත එහි තිබේ. අනෙක ඉතිහාසයේ සිදුවූ සෑම සිදුවිමක්ම ඒ ආකාරයෙන්ම එහි සටහන් වි තිබේ. ආකාශ වාර්තා නමින් හැඳින්වෙන මෙලොව වෙසෙන සෑම කෙනෙක්ගේම පෙර ෙආත්ම පවා සඳහන් පොතක් දෙව් ලොව තිබේ. දියාන ලාභීන්ට සහ අධිමානසිකත්වයෙන් හෙබි පුද්ගලයන්ට මේවා කියවීමේ හැකියාවක් තිබේ.

දෙවියන්ට පින් දීමේදි නිතරම ඔවුන් ගේ දිව්ය සම්පත් වැඩි දියුණුවීම සහ පතන්නා වූ සම්බෝධියකට පැමිණවීම මුලික විය යුතුය. බලගතු දෙවිවරුන්ට අපගේ පින් අවශ්ය නැත. දේව පූජා පැවැත්වීමේදි පෙර සෘෂිවරුන් විසින් සකසන ලද දේව ස්ත්රෝත්ර නියම ලෙස උච්චාරණය කර ශබ්ද නගා කීම ඉතා වැදගත්වේ. එමෙන්ම දෙවිවරුන් තම භක්තිවන්තයන් වර්ධනය වන තරමට ඉතා කැමතිය. එලෙසම ඔවුන් ගැන වර්ණනා කිරීම ස්තුති පූජා පැවැත්වීම ඔවුන් ඉතා ප්රිය කරති.එලෙස ඔවුන් වෙනුවෙන් පුද පූජා තබන්නන්ට ඔවුන්ගේ විශේෂ ආශිර්වාදය හිමිවනු ඇත. තවද අප දෙවිවරුන්ට වන භාර හාර නිසි ලෙස ඔප්පු කිරීමට ද වග බලා ගත යුතුය. සමහරු අමතකවීමකින් හෝ නොසැලකිලිමත් කමින් ඒවා සිදු නොකළ විට දෙවියන්ගේ උදහසට ලක්වීමට ඉඩ ඇත.

දෙවියන් සහ ජෞතිෂය අනාදිමත්කාලයක සිට සම්බන්ධව පවතී. නවග්රහයන්ට අධිපති දෙවිඳුන් හට ග්රහ අපලයන්ට පුද පූජා පැවැත්වීම සෙත් කව් ආදී කටයුතු සිදුකිරීම ආදී කටයුතු එයට හේතුවයි. අප සැමගේ ලග්නය සහ නැකත අනුව අපට හිමි යම් දෙවි දේවතාවුන් ඇත. අප ඔවුන්ට පුද පූජා පැවැත්වීමෙන් වැඩි සහනයක් ලබා ගත හැකි බව පැවසේ. අප සැමටම එක ඉෂ්ට දේවතාවෙක් හො දේවතාවියක් ඇත. ඇය / ඔහු බොහෝ විට අපගේ මියගිය ඥාතියෙක්, මිතුරෙක් හෝ ඉහත ආත්මයක හෝ යම් ලෙසකින් අපට සම්බන්ධ කෙනෙකි. අපේ ඉෂ්ට දේවතාවා හරහා අපට අනිකුත් දෙවිවරුන් සම්බන්ධ කර ගත හැක.

සෑම දෙයකටම මූලික වන්නේ විශ්වාශයයි. මෙය ශ්රද්ධාව භක්තිය යන ඕනෑම අර්ථකථනයකින් හැඳින්විය හැක. මෙම අචල විශ්වාශය, භක්තිය, දේව ආකර්ශනය ලබා ගැනීමේදී අත්යවශ්ය සාධකයකි. ඒ නිසාමය සමහරු තම ශරීරයේ කටු ගසා ගනිමින් ඒවායින් එල්ලෙමින්, ගිනි පාගමින් ආදි නොයෙකුත් වෘතවලින් දෙවියන් කෙරෙහි භක්තිය විදහා පාමින් කටයුතු කරන්නේ. ඔබට දෙවියන්ට පවසන්න යමක් ඇත්නම් දේවලායකට ගොස් බුදුන් පුදා ඒ පින් අනුමෝදන් කර තමන්ම තම කන්නලව්ව කරන්න. අචල විශ්වාශයකින් භක්තියකින් නියම ලෙස පුද පූජාකරන්නන්ට දේව ආශිර්වාදය අනිවාර්යෙන්ම හිමිවේ.

ශ්රියානි ද සේරම්
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤